ΒΟΣΝΙΑ

ΒΟΣΝΙΑ,

Η περιοχή της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης γύρω στο 1000 π.Χ. αποτελούσε μέρος της Ιλλυρίας, η οποία έγινε ρωμαϊκή επαρχία τον 1ο αιώνα π.Χ. Μετά την πτώση της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, κατέκτησαν την περιοχή οι Γότθοι και στη συνέχεια οι Σλάβοι (7ος αι.).

Μέχρι τα τέλη του 8ου αι. η περιοχή βρισκόταν υπό την πολιτική επίδραση του Βυζαντίου και μόνο κατά τον 9ο και 10ο αι. αναγκάστηκαν οι Βυζαντινοί να αντιμετωπίσουν στον χώρο αυτόν τους Φράγκους αλλά και τους Κροάτες και τους Σέρβους, οι οποίοι έκαναν τα πρώτα βήματα για τη δημιουργία ανεξάρτητων κρατών.

 Το 12ο αιώνα η περιοχή ενσωματώθηκε στην επικράτεια της Ουγγαρίας. 

Σε σημαντική πολιτισμική ακμή έφτασε η χώρα τον 14ο αι., κατά την περίοδο διακυβέρνησης του StjepanKotromanić (1322-1353). Επίσης διπλασίασε σχεδόν την έκταση της Βοσνίας, τα σύνορα της οποίας έφταναν τώρα ως την Αδριατική θάλασσα (μεταξύ των πόλεων Σπλιτ και Ντουμπρόβνικ). Σ' αυτήν προσαρτήθηκε για πρώτη φορά και ένα μεγάλο τμήμα της Ερζεγοβίνης. Την περίοδο βέβαια αυτή η Βοσνία βρέθηκε μεταξύ δύο ισχυρών δυνάμεων, της Ουγγαρίας και της Σερβίας. 
Το 1414-1415 σημειώθηκε σύγκρουση των οθωμανικών και των ουγγρικών στρατευμάτων στο έδαφος της Βοσνίας. Τόσο οι Ούγγροι όσο και οι Οθωμανοί ενεργούσαν ως σύμμαχοι των αντιμαχόμενων πλευρών. Κάτι παρόμοιο συνέβη και είκοσι χρόνια αργότερα, όταν στα έτη 1433-1435 ο ουγγρικός στρατός κατέλαβε εκτεταμένα εδάφη στην κεντρική Βοσνία, τα οποία λίγο αργότερα επανεκατέλαβε ο τουρκικός στρατός. Η κεντρική Βοσνία (περιοχή γύρω από το Σαράγιεβο) παρέμεινε έκτοτε υπό από την άμεση τουρκική κυριαρχία. 

Το 1483 η Οθωμανική αυτοκρατορία κυρίευσε τα περισσότερα εδάφη της περιοχής και την κράτησε κάτω από την κυριαρχία της για τετρακόσια περίπου χρόνια, αν και σημειώθηκαν στο διάστημα αυτό πολλές εξεγέρσεις.

Στο Συνέδριο του Βερολίνου το 1878 η δυαδική μοναρχία των Αψβούργων της Αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας διαπραγματεύθηκε με τους Ευρωπαίους κυβερνήτες για τα διοικητικά δικαιώματα στην περιοχή και μέχρι το 1908 προσάρτησε τις δύο επαρχίες. Προκλήθηκαν εθνικιστικές εντάσεις και οι ευρωπαϊκές χώρες άρχισαν να συμμετέχουν στις διαμάχες· η Αυστροουγγαρία και η Γερμανία ήταν αντίθετες προς τον αυξανόμενο σερβικό εθνικισμό, ενώ η Ρωσία και η Αγγλία τον υποστήριζαν.

Τον Ιούνιο του 1914 δολοφονήθηκαν από έναν νεαρό Βόσνιο, ονόματι Γκαβρίλο Πρίντσιπ στο Σαράγεβο ο διάδοχος της Αυστροουγγαρίας αρχιδούκας Φραγκίσκος Φερδινάνδος και η γυναίκα του, γεγονός που αποτέλεσε την αφορμή για τον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο. Σε αυτόν πολέμησαν ενωμένοι Κροάτες και Σέρβοι, ελπίζοντας να δημιουργήσουν ένα βασίλειο που θα ένωνε όλους τους Νοτιοσλάβους. Τον Δεκέμβριο του 1918 η Βοσνία-Ερζεγοβίνη αποτέλεσε τμήμα του ανεξάρτητου βασιλείου των Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων κάτω από τη σερβική μοναρχία του βασιλιά Αλέξανδρου Α΄ από το 1921 ως το 1934, ενώ το 1929 αυτό μετονομάστηκε σε βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας.

Το 1991 οι εντάσεις αυτές οδήγησαν στην αποδυνάμωση της Βοσνιακής προεδρίας και η Σλοβενία καθώς και η Κροατία διακήρυξαν την ανεξαρτησία τους· πολλοί Σέρβοι από την άλλη διαδήλωσαν την αφοσίωσή τους στη σερβοελεγχόμενη Γιουγκοσλαβία. Τα γεγονότα αυτά οδήγησαν σε συγκρούσεις μεταξύ Σέρβων και μη Σέρβων, οι οποίες κλιμακώθηκαν μετά τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας της ΠΓΔΜ, τον Σεπτέμβριο του 1991. Τον Μάρτιο του 1992 το ίδιο έκαναν η Βοσνία και η Ερζεγοβίνη. Μετά από λίγο ξέσπασε πόλεμος μεταξύ Σέρβων, Κροατών και Βοσνίων, που έμεινε γνωστός ως Πόλεμος της Βοσνίας.

Αν και η ανεξαρτησία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης αναγνωρίστηκε διεθνώς, οι συγκρούσεις συνεχίστηκαν. Τον Ιούνιο του 1993 το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών προώθησε τη λύση δημιουργίας έξι «ασφαλών περιοχών» για τους Βόσνιους Μουσουλμάνους και 25.000 στρατιώτες των Ηνωμένων Εθνών διατάχτηκαν να υπερασπιστούν τις περιοχές αυτές χρησιμοποιώντας ακόμη και βία.

Τον Μάρτιο του 1994 τερματίστηκαν οι συγκρούσεις μεταξύ των Κροατών και των Βόσνιων Μουσουλμάνων, όταν συμφωνήθηκε να δημιουργήσουν μια κοινή ομοσπονδία και να συνδέσουν τη νέα ομοσπονδία με την Κροατία.

Από τον Ιανουάριο ως τον Απρίλιο του 1995 διακηρύχθηκε η ανακωχή ανάμεσα στους Σέρβους της Βοσνίας απ' τη μια και τους Βόσνιους Μουσουλμάνους και Κροάτες από την άλλη, αλλά οι συγκρούσεις συνεχίστηκαν και οι προσπάθειες ανανέωσης της συμφωνίας δεν ήταν επιτυχείς. Τον Αύγουστο οι νέες επιθέσεις των Σέρβων προκάλεσαν τις αεροπορικές επιθέσεις του ΝΑΤΟ εναντίον σερβικών στόχων στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Η διορία για ειρήνη μέχρι το Φεβρουάριο του 1996 λειτούργησε και τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου η Βοσνία- Ερζεγοβίνη εδραίωσε επίσημες σχέσεις με την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας.