ΡΟΥΜΑΝΙΑ

ΡΟΥΜΑΝΙΑ,

Πριν από τη Ρωμαϊκή κατάκτηση της Δακίας τα εδάφη μεταξύ των ποταμών Δούναβη και Δνείστερου κατοικούντο από διάφορες Θρακικές φυλές, όπως οι Δάκες και οι Γέτες. σύμφωνα με το Στράβωνα, οι Δάκες και οι Γέτες μιλούσαν την ίδια γλώσσα. Ο Δίων Κάσσιος επισημαίνει τις πολιτιστικές ομοιότητες μεταξύ των δύο λαών.

Ρωμαϊκές εισβολές υπό τον Αυτοκράτορα Τραϊανό μεταξύ 101–102 μ.Χ. and 105–106 μ.Χ. είχαν ως αποτέλεσμα το μισό του Δακικού βασιλείου να γίνει επαρχία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ονομαζόμενη «Dacia Felix». Η Ρωμαϊκή κυριαρχία διήρκεσε 165 χρόνια. Κατά την περίοδο αυτή η περιοχή ενσωματώθηκε πλήρως στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και μεγάλο μέρος του πληθυσμού ήταν νεοφερμένοι από άλλες επαρχίες. Οι Ρωμαίοι άποικοι εισήγαγαν τη Λατινική γλώσσα. Σύμφωνα με τους οπαδούς της θεωρίας της συνέχειας ο έντονος εκρωμαϊσμός γέννησε την Πρωτορουμανική γλώσσα. Η επαρχία ήταν πλούσια σε μεταλλεύματα (ιδιαίτερα χρυσό και ασήμι ). Τα Ρωμαϊκά στρατεύματα αποσύρθηκαν από τη Δακία γύρω στα 271 μ.Χ. Η περιοχή δέχθηκε αργότερα εισβολές από διάφορους λαούς που μετανάστευαν.

Η λατινικότητα διατηρήθηκε ανέπαφη σε όλο το Μεσαίωνα, αν και από τη Ρουμανία πέρασε πλήθος λαών, όπως ήταν οι Ούννοι, οι Γότθοι, οι Άβαροι, οι Βούλγαροι και οι Μαγυάροι. Οι επιδρομές των Σλάβων και των Πετσενέγων ήταν οι τελευταίες από χρονική άποψη, πριν τους Μογγόλους, που πραγματοποίησαν μια σύντομη επιδρομή, αλλά γρήγορα ξαναγύρισαν στις εστίες τους (13ος αι.).

Κατά το Μεσαίωνα οι Ρουμάνοι ζούσαν σε τρία Ρουμανικά πριγκιπάτα: τη Βλαχία, τη Μολδαβία και Τρανσυλβανία. Τον 11ο αιώνα η Τρανσυλβανία είχε γίνει ένα αρκετά αυτόνομο τμήμα του Βασιλείου της Ουγγαρίας. Στις άλλες περιοχές δημιουργήθηκαν πολλά μικρά τοπικά κράτη, με ποικίλους βαθμούς ανεξαρτησίας, αλλά μόνο υπό το Βασάραβα Α΄ και το Μπογκντάν Α΄ τα μεγαλύτερα πριγκιπάτα Βλαχίας και Μολδαβίας θα αναδύονταν κατά τον 14ο αιώνα για να καταπολεμήσουν την απειλή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η περίοδος αυτή ανέδειξε αρκετούς εξέχοντες ηγεμόνες όπως ο Στέφανος ο Μέγας και ο Αλέξανδρος ο Καλός στη Μολδαβία, ο Βλαντ Γ΄ Τσέπες στη Βλαχία και τέλος ο Ιωάννης Ουνιάδης και ο Ματθίας Κορβίνος στην Τρανσυλβανία (τότε τμήμα του βασιλείου της Ουγγαρίας).

Μετά το 1541, μαζί με όλη τη Βαλκανική χερσόνησο και το μεγαλύτερο μέρος της Ουγγαρίας, η Μολδαβία, η Βλαχία και η Τρανσυλβανία ήταν υπό την Οθωμανική κυριαρχία, διατηρώντας μερική ή πλήρη εσωτερική αυτονομία μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα (η Τρανσυλβανία μέχρι το 1711). Στην κορυφή των πριγκιπάτων αυτών βρίσκονταν οσποδάροι, τοπικοί ηγεμόνες που τους διόριζε ο σουλτάνος, συνήθως επί πληρωμή. Στη διάρκεια της υποτέλειας στους Τούρκους σημειώθηκαν επαναστατικά κινήματα, όπως του Δημητρίου Καντεμίρ (1711), ηγεμόνα της Μολδαβίας, με την υποστήριξη της Ρωσίας,

Σχεδόν όλοι οι οσποδάροι από τις αρχές του 18ου αι. μέχρι την επανάσταση του 1821 ήταν ελληνικής καταγωγής (κυρίως Μαυροκορδάτοι και Υψηλάντηδες). Στις παραδουνάβιες ηγεμονίες το ελληνικό στοιχείο κυριάρχησε πολιτιστικά και οικονομικά. Σε πολλές πόλεις κατά μήκος του Δούναβη αναπτύχθηκαν πλούσιες ελληνικές παροικίες και αυτή η ελληνική υπεροχή διατηρήθηκε ως την εποχή που η Ρουμανία κέρδισε την ανεξαρτησία της. Σε αντίθεση όμως με λίγους πλούσιους γαιοκτήμονες, ο υπόλοιπος ρουμανικός λαός ζούσε σε συνθήκες οικονομικής εξαθλίωσης και πλήρους ανέχειας.

 Το 1600 τα τρία πριγκιπάτα κυβερνήθηκαν ταυτόχρονα από τον πρίγκιπα της Βλαχίας Μιχαήλ το Γενναίο (Mihai Viteazul), που σε επόμενες εποχές θεωρήθηκε ο πρόδρομος της νεότερης Ρουμανίας .

Κατά την περίοδο της Αυστριακής κυριαρχίας στην Τρανσυλβανία και της Οθωμανικής στη Βλαχία και Μολδαβία οι περισσότεροι Ρουμάνοι απέκτησαν ορισμένα δικαιώματα σε μια περιοχή όπου αποτελούσαν την πλειοψηφία του πληθυσμού. Όταν η δράση της Φιλικής Εταιρείας εξαπλώθηκε στις ηγεμονίες, πολλοί Ρουμάνοι των ανώτερων κοινωνικών τάξεων έγιναν μέλη της.

Ο Βλαντιμιρέσκου υποσχέθηκε να ξεσηκώσει το ρουμανικό λαό, αλλά όταν ο Υψηλάντης πέρασε τον Προύθο ποταμό κηρύσσοντας την επανάσταση, αθέτησε τις υποσχέσεις του. Χρησιμοποιώντας ως πρόσχημα το γεγονός της επικήρυξής του από τη ρωσική κυβέρνηση και την Ιερή Συμμαχία (κάτι που είχε συμβεί με όλους σχεδόν τους άλλους αρχηγούς της επανάστασης), άλλαξε την πολιτική του θέση και άρχισε να εργάζεται για λογαριασμό του. Το αποτέλεσμα ήταν να συλληφθεί από τη Φιλική Εταιρεία και να εκτελεστεί στο Τουργκόβιστε μετά από φρικτά βασανιστήρια (8-9 Ιουνίου 1821). Οι Ρουμάνοι όμως τον θεωρούν αρχηγό και εθνικό ήρωα. Αν και ο αγώνας των Ελλήνων για ελευθερία το 1821 ξεκίνησε από τη Μολδοβλαχία, ο απλός ρουμανικός λαός δεν ακολούθησε και μάλιστα στο μεγαλύτερο μέρος του συντάχθηκε με τους Τούρκους, ίσως γιατί η κυβέρνησή του από τους Φαναριώτες τού είχε αφήσει πικρή γεύση. Κάποιοι Ρουμάνοι ποιητές της εποχής εκείνης, συνεπαρμένοι από το ρομαντικό κλίμα της εθνικής αφύπνισης, συγκινήθηκαν από το ολοκαύτωμα των Ελλήνων στο Δραγατσάνι και αφιέρωσαν σελίδες τους στον ηρωικό αγώνα και το θάνατό τους. Το 1847 ο ποιητής Αλεξαντρέσκου έγραφε το «Πένθιμο τραγούδι του Δραγατσανίου».

Μετά τον ρωσοτουρκικό πόλεμο (1828-1829), οι Ρώσοι κατέλαβαν τη Βλαχία και τη Μολδαβία, αλλά μετά αποχώρησαν. Οι οσποδάροι έγιναν ισόβιοι άρχοντες και στο διορισμό τους είχαν πλέον ουσιαστική και βαρύνουσα γνώμη και οι Ρώσοι. Η χώρα ήταν ακόμα χωρισμένη σε δύο ηγεμονίες, βρισκόταν στο οθωμανικό έδαφος, αλλά υπό ρωσική προστασία.

Την περίοδο αυτή οι βογιάροι απέκτησαν σημαντικό μερίδιο στη νομή της εξουσίας, αλλά ταυτόχρονα η εθνική συνείδηση των Ρουμάνων που είχε αφυπνιστεί ζητούσε την ανεξαρτητοποίηση της χώρας, από τους Ρώσους και από τους Τούρκους. Το 1848 σημειώθηκαν ταραχές όπως και σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η σημαία που υιοθετήθηκε για τη Βλαχία από τους επαναστάτες ήταν μια μπλε-κίτρινη-κόκκινη οριζόντια τρίχρωμη, ενώ οι Ρουμάνοι φοιτητές στο Παρίσι χαιρέτισαν τη νέα κυβέρνηση με την ίδια σημαία ως «σύμβολο της ένωσης Μολδαβίας και Βλαχίας». Η ίδια σημαία, με την τριχρωμία τοποθετημένη κάθετα θα υιοθετείτο αργότερα επίσημα ως σημαία της Ρουμανίας. Οι ταραχές κατεστάλησαν με συνδυασμένη στρατιωτική δράση Ρώσων και Τούρκων, αλλά ο ρόλος των Ρώσων τερματίστηκε με τον Κριμαϊκό πόλεμο (1856), όταν τα στρατεύματά τους στη χώρα αντικαταστάθηκαν από αυστριακό στρατό. Στο Συνέδριο των Παρισίων (1856) η Βλαχία και η Μολδαβία (στην οποία προσαρτήθηκε η περιοχή της Βεσσαραβίας) αναγνωρίστηκαν ως αυτόνομα πριγκιπάτα, υπό την υψηλή κηδεμονία της Τουρκίας.

Τα εθνικά συμβούλια των ηγεμονιών είχαν όμως διαφορετική άποψη και αποφάσισαν να προχωρήσουν στην ένωση των ηγεμονιών. Έτσι, το 1859 εκλέχτηκε ηγεμόνας της Βλαχίας και της Μολδαβίας ο Αλέξανδρος Ιωάννης Κούζας, υπό το όνομα Ιωάννης Α', και τα δύο πριγκιπάτα αποτέλεσαν προσωπική ένωση, τυπικά υπό την επικυριαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ενώ το 1862 τα δύο πριγκιπάτα ενώθηκαν σε ένα κράτος με το όνομα Ρουμανία.

Μετά από πραξικόπημα ο 1866 ο Ιωάννης Α’ εκθρονίστηκε και αντικαταστάθηκε από τον Πρίγκιπα Κάρολο Α΄ της Ρουμανίας. Κατά το Ρωσοτουρκικό Πόλεμο (1877-1878) η Ρουμανία πολέμησε στο πλευρό της Ρωσίας και, μετά το τέλος του, αναγνωρίσθηκε ως ανεξάρτητο κράτος, τόσο από την Οθωμανική Αυτοκρατορία όσο και από τις Μεγάλες Δυνάμεις, Το νέο Βασίλειο της Ρουμανίας γνώρισε μια περίοδο σταθερότητας και προόδου μέχρι το 1914. Η Ρουμανία παρέμεινε ουδέτερη στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο, ενώ κήρυξε τελευταία τον πόλεμο εναντίον της Βουλγαρίας στο Β’ Βαλκανικό Πόλεμο και προσάρτησε τη νότια Δοβρουτσά. 

Η Ρουμανία παρέμεινε ουδέτερη τα δύο πρώτα χρόνια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Μετά τη μυστική Συνθήκη του Βουκουρεστίου (1916), σύμφωνα με την οποία η Ρουμανία θα αποκτούσε εδάφη με πλειοψηφία Ρουμανικού πληθυσμού από την Αυστροουγγαρία, προσχώρησε στις Δυνάμεις της Αντάντ και κήρυξε τον πόλεμο κατά της Αυστροουγγαρίας και της Γερμανίας στις 27 Αυγούστου 1916. Μετά από κάποιες αρχικές επιτυχίες σε στρατιωτικό επίπεδο, η Ρουμανική εκστρατεία κατέληξε σε πανωλεθρία, καθώς οι Κεντρικές Δυνάμεις κατέλαβαν τα δύο τρίτα της χώρας σε λίγους μήνες πριν σταθεροποιηθεί το μέτωπο το 1917. Η Οκτωβριανή Επανάσταση και η Ρωσική απόσυρση από τον Πόλεμο άφησε μόνη και και περικυκλωμένη τη Ρουμανία, που διαπραγματεύθηκε παύση του πυρός στη Φωξάνη το Δεκέμβριο. Το Φεβρουάριο του 1918 η Ρουμανία υποχρεώθηκε να συνυπογράψει τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου με τη Γερμανία και την Αυστροουγγαρία, οι όροι της οποίας ήταν ταπεινωτικοί για τη Ρουμανία. Όμως, τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς, η Ρουμανία κήρυξε ξανά τον πόλεμο εναντίον της Γερμανίας και της Αυστροουγγαρίας και η Συνθήκη του Βουκουρεστίου ακυρώθηκε.

Η Ρουμανία είχε γίνει σημαντικός παράγοντας των γεωπολιτικών ισορροπιών στην κεντρική Ευρώπη και το 1919 εισέβαλε στην Ουγγαρία για να ανατρέψει το κομμουνιστικό καθεστώς του Μπέλα Κουν.

Η περίοδος του μεσοπολέμου που ακολούθησε μνημονεύεται ως «Μεγάλη Ρουμανία», επειδή τότε η χώρα πέτυχε τη μεγαλύτερη εδαφική της επέκταση (300.000 τ. χλμ.). Η εφαρμογή ριζικών γεωργικών μεταρρυθμίσεων και η ψήφιση ενός νέου συντάγματος δημιούργησε ένα δημοκρατικό πλαίσιο και επέτρεψε τη γρήγορη οικονομική ανάπτυξη, ενώ με παραγωγή πετρελαίου 7,2 εκατομ. τόννων το 1937, η Ρουμανία κατατασσόταν δεύτερη στην Ευρώπη και έβδομη στον κόσμο και ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός τροφίμων στην Ευρώπη.

 Ο Κάρολος, γιος του Φερδινάνδου, αρνήθηκε το θρόνο και έτσι βασιλιάς έγινε ο Μιχαήλ, εγγονός του Φερδινάνδου. Όμως, το 1930, ο Κάρολος μετάνιωσε και επανήλθε στη χώρα, ανέτρεψε το γιο του και ανέβηκε ο ίδιος στο θρόνο υπό το όνομα Κάρολος Β΄. Ο Κάρολος και η ερωμένη του Μάγδα Λουπέσκου δεν ήταν καθόλου αγαπητοί στο λαό και η αντιπολίτευση προς το πρόσωπό του ήταν βαθιά διχασμένη. Οι αρχές της δεκαετίας του ’30 σημαδεύτηκαν από κοινωνική αναταραχή, μεγάλη ανεργία και απεργίες,

Κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η Ρουμανία προσπάθησε να παραμείνει ουδέτερη αλλά στις 28 Ιουνίου 1940 δέχθηκε ένα Σοβιετικό τελεσίγραφο με υπαινισσόμενη απειλή εισβολής σε περίπτωση μη συμμόρφωσης. Αποτέλεσμα αυτού ήταν η Ρουμανική κυβέρνηση και ο στρατός να υποχρεωθούν να αποχωρήσουν από τη Βεσαραβία και τη βόρεια Μπουκοβίνα, για να αποφύγουν τον πόλεμο με τη Σοβιετική Ένωση.

Κατά τη διάρκεια της σοβιετικής κατοχής της Ρουμανίας η ελεγχόμενη από τους Κομμουνιστές κυβέρνηση έκανε νέες εκλογές το 1946, που τις κέρδισε με νοθεία, με κατασκευασμένη πλειοψηφία 70%. Έτσι γρήγορα καθιερώθηκαν ως η κυρίαρχη πολιτική δύναμη. Ο Γκέοργκε Γκεοργκίου-Ντεζ, ηγέτης του Κομμουνιστικού Κόμματος που είχε φυλακιστεί το 1933, δραπέτευσε το 1944 και έγινε ο πρώτος Κομμουνιστικός ηγέτης της Ρουμανίας. Το 1947 μαζί με άλλους ανάγκασε το Βασιλιά Μιχαήλ Α΄ να παραιτηθεί και να εγκαταλείψει τη χώρα και ανακήρυξε τη Ρουμανία λαϊκή δημοκρατία

Το 1965 ήρθε στην εξουσία ο Νικολάε Τσαουσέσκου, που μετονόμασε τη χώρα σε Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Ρουμανίας, θέλοντας να δείξει ότι η Ρουμανία εισήλθε σε μια ανώτερη φάση υλοποίησης του σοσιαλισμού, και άρχισε να ακεί εξωτερική πολιτική πιο ανεξάρτητη από τη Σοβιετική Ένωση. Έτσι η κομμουνιστική Ρουμανία ήταν η μόνη χώρα του Συμφώνου της Βαρσοβίας που αρνήθηκε να συμμετάσχει στην υπό Σοβιετική ηγεσία εισβολή του Συμφώνου της Βαρσοβίας στην Τσεχοσλοβακία . Ήταν επίσης το μόνο κομμουνιστικό κράτος που διατήρησε διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ μετά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών του 1967 και καθιέρωσε διπλωματικές σχέσεις με τη Δυτική Γερμανία το ίδιο έτος.